Proces oddychania jest nadzorowany przez złożony mechanizm, dzięki któremu ilość pobieranego powietrza jest dostosowywana do zapotrzebowania organizmu. Zwykle oddychamy z częstością 15, 20 oddechów na minutę

Oddychanie to naturalny odruch – nawet o nim nie myślimy, wykonując wdech i wydech. Do czasu, gdy pojawiają się duszności, brak tchu, czyli kłopoty z nabraniem powietrza, ucisk w klatce piersiowej, uczucie lęku czy nawet paniki. Tych objawów nie wolno lekceważyć.

Pacjenci, zwłaszcza Ci starsi po 65 roku życia często uskarżają się na zatykanie w klatce piersiowej, często jak mówią bez przyczyny.

Duszność, którą można potocznie określić, jako „brak tchu”, jest bardzo ważnym objawem, ponieważ może świadczyć o niewydolności serca w przebiegu różnych chorób kardiologicznych.

Ból serca lub ból w okolicy serca nie zawsze jest związany z jego dysfunkcją. Przyczyny bólu serca są znacznie bardziej zróżnicowane, niż się powszechnie uważa. Jednak ze względu na świadomość, jak ważną rolę serce pełni w organizmie, bóle te budzą największy niepokój, często nieuzasadniony. Sprawdź, co oznacza ból serca.

Ból serca często jest utożsamiany z bólem w klatce piersiowej, zwłaszcza z tym po jej lewej stornie. Natomiast serce leży pośrodku klatki piersiowej, tuż za mostkiem, z związku z tym ból w tej okolicy zwykle będzie dotyczył serca, (choć może także i innych narządów). Ból w każdym innym miejscu klatki piersiowej zwykle związany jest z nieprawidłową pracą innych narządów, rzadziej z dysfunkcją serca.

Ból serca jest określany przez chorych w różny sposób. Może on mieć charakter ostry, tępy, głuchy, piekący, nękający, palący, pulsujący lub przeszywający. Jednak chorzy najczęściej skarżą się na kłujący i gniotący ból serca. Pacjenci mogą określić także jego siłę i gwałtowność występowania i narastania, a także cofania się. Ważne jest także dokładne ustalenie czasu występowania i trwania dolegliwości bólowych. Są to informacje niezbędne do ustalenia przyczyny bólu serca.

Ból serca – schorzenia układu krwionośnego

Zawał serca objawia się bólem gniotącym, dławicowym, zlokalizowanym tuż za mostkiem, często promieniującym do żuchwy i lewego barku. Mogą mu towarzyszyć objawy, takie jak bladość, poty, znaczne osłabienie, niekiedy duszność i charczący oddech

Zapalenie mięśnia sercowego oprócz bólu serca objawia się gorączką, zmęczeniem i problemami z oddychaniem

Zapalenie osierdzia, czyli stan zapalny woreczka, w którym znajduje się serce, może powodować ostry, stały ból serca, który promieniuje do barków i szyi. Ból ten nasila się podczas oddychania, przełykania lub po położeniu się na plecach

Wypadanie płatka zastawki mitralnej charakteryzują kłujący ból i kołatanie serca, zawroty głowy przy wstawaniu, uczucie duszności, zmęczenia oraz niedokrwienie kończyn i drżenie rąk.

choroba niedokrwienna serca powoduje zamostkowy ból serca, który promieniuje do żuchwy i rąk i nasila się przy gwałtownej zmianie temperatury. Może pojawić się także podczas wysiłku, gdy serce potrzebuje więcej tlenu .

Dławica piersiowa (dusznica bolesna) charakteryzuje się napadowymi bólami umiejscowionymi w okolicy serca lub mostka. Bóle te występują zwykle w przypadku wysiłku fizycznego.

Ból serca – gwałtowne przeżycia emocjonalne

Gwałtowne przeżycie emocjonalne, np. nagła śmierć bliskiej osoby, choroba członka rodziny lub nawet nieporozumienia rodzinne  mogą przyczynić się do pojawienia się objawów tzw. wdowiego serca (kardiomiopatii takotsubo). Wówczas serce przestaje się kurczyć, a objawy sugerują zawał. Jednak w badaniach nie stwierdza się żadnych zmian w naczyniach wieńcowych ani żadnej innej patologii w obrębie serca, poza tym, że prawie się nie kurczy.

Osoby wrażliwe, które często są narażone na przeżycia emocjonalne, mogą zapaść na nerwicę serca.  Jest to stan chorobowy subiektywnie odczuwanych różnorakich zaburzeń czynnościowych ze strony serca, w postaci mocnego lub nadmiernego bicia serca, bólu o charakterze zazwyczaj kłującym, przeszywającym, zlokalizowanym najczęściej na niewielkiej przestrzeni w okolicy koniuszka serca. Dolegliwościom tym towarzyszą zwykle niepokój, szybkie męczenie się i uczucie ściskania w gardle.

Ból serca – schorzenia układu pokarmowego

przepuklina rozworu przełykowego lub przepony objawia się piekąco- kłującym bólem w sercu.

zgaga, czyli zapalenie przełyku wywołane zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, objawia się piekącym bólem za mostkiem, który pojawia się zwykle po obfitym posiłku, a nasila w pozycji leżącej na wznak lub w czasie pochylania się.

przejadanie się – gdy żołądek jest przepełniony, uciska przeponę. W konsekwencji ta najpierw się kurczy, a kiedy chce się rozkurczyć, nie ma na to miejsca. Skutkiem jest ucisk, który wywołuje ostry, kłujący ból w okolicy serca

Ból serca – schorzenia układu kostno-szkieletowego.

Schorzenia piersiowego odcinka kręgosłupa – gdy kręgosłup, zwłaszcza jego piersiowy odcinek, zostanie przeciążony, może dojść do przesunięcia się jego kręgów, które, uciskając na nerwy, mogą powodować nie tylko ból w okolicy serca, lecz także np. ręki. Ból ten zwykle nasila się przy wdechu i mogą mu towarzyszyć duszność, zaburzenie krążenia z wysokim lub za niskim ciśnieniem .Jeśli wskutek urazu, przeciążenia ćwiczeniami lub rozwijającego się stanu zapalnego dojdzie do uszkodzenia nerwów, które znajdują się w przestrzeniach między żebrami, może pojawić się ból serca.

Ważne jest by pacjent umiał pomóc sobie sam i nie wpadał w panikę, bo to jeszcze pogarsza jego stan zdrowia.

Jeżeli brak powietrza wystąpił w zatłoczonym pomieszczeniu, powinno się wyjść na zewnątrz, na świeże powietrze. Osobę z dusznością w przebiegu histerii powinno się uspokoić, kazać jej powoli oddychać, odwrócić jej uwagę od własnych emocji.

Postępowanie w przypadku duszności zależne jest od jej duszności i od stopnia jej nasilenia. Uniwersalnym lekarstwem skutecznym w każdym rodzaju duszności jest tlen, – jeżeli tylko to możliwe, powinno zapewnić się jego podaż, a absolutnym minimum jest ułatwienie dostępu do świeżego powietrza. Konieczne jest także zapewnienie choremu takiej pozycji, która ułatwia mu oddychanie (zwykle jest to pozycja siedząca lub półsiedząca, nie wolno chorego kłaść.

Napad duszności w przebiegu ostrego zapalenia krtani można przerwać dzięki ekspozycji na zimne powietrze  Ostra reakcja alergiczna objawiająca się dusznością może wymagać podania adrenaliny domięśniowo.

Duszność może powodować większość chorób płuc, choroby serca, a także niektóre choroby innych narządów lub zatrucia.

Objawami alarmowymi, które świadczą o tym, że konieczne jest natychmiastowe wezwanie pomocy lekarskiej, są przede wszystkim: szybkie narastanie duszności, zaburzenia rytmu serca, zaburzenia świadomości oraz sinica.