W ostatnim czasie coraz więcej mówi się na temat witaminy D o jej niedoborach w naszym organizmie. W piśmiennictwie medycznym coraz częściej podnoszony jest temat możliwego związku między zaburzeniami metabolizmu witaminy D, w tym jej niedoboru, a rozwojem patologicznych procesów immunologicznych.

Wykazano, że niedobór witaminy D współistnieje, a nawet jest czynnikiem ryzyka chorób nowotworowych, cukrzycy, chorób sercowo- naczyniowych, chorób autoimmunologicznych, zakażeń związanych z niedoborami odporności, chorób neurologicznych i psychiatrycznych. Zaobserwowano również wpływ małych stężeń witaminy D na rozwój tocznia rumieniowatego układowego, cukrzycy typu 1, stwardnienia rozsianego oraz chorób zapalnych jelit.

Witamina D należy do związków, w której największe znaczenie ma cholekalcyferol, czyli witamina D 3. Witamina D 3 jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Produkcja w skórze zależy od wielu czynników, przede wszystkim związanych ze stopniem nasłonecznienia, pora dnia, pora roku, jak również powierzchnia eksponowanych części ciała, masy ciała i ilość tkanki tłuszczowej organizmu.

Funkcja witaminy D polega na regulacji gospodarki wapniowo – fosforanowej oraz kościotworzenia, poprzez zwiększenie wchłaniania wapnia i fosforanów z przewodu pokarmowego oraz hamowanie wydzielenia parahormonu ( PTH ). Zainteresowano się nią około 100 lat temu kiedy to zaobserwowano związek między rozwojem krzywicy u dzieci, niedożywieniem i niedostateczną ekspozycją na światło słoneczne.

Ochronne działanie witaminy D, polegające na zmniejszeniu ryzyka rozwoju nowotworu w przypadku raka sutka, jelita grubego oraz gruczołu krokowego.

Witamina bierze udział w regulacji procesów związanych zarówno z odpornością wrodzoną jak i nabytą. U osób żyjących w wyższych szerokościach geograficznych półkuli północnej stwierdza się niedobór witaminy D co tłumaczy się mniejszą ekspozycją na promieniowanie UV w tym rejonie. Niedobór ten wiąże się z większą częścią występowania chorób immunologicznych w tym rejonie.

Wśród jednostek chorobowych o podłożu immunologicznym powiązanych z metabolizmem witaminy D istotną grupę stanowią choroby układowe tkanki łącznej. Najwięcej dostępnych opracowań dotyczy reumatoidalnego zapalenia stawów oraz tocznia rumieniowatego układowego. Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą o podłożu immunologicznym, której charakterystycznymi cechami są nadżerkowe zapalenie stawów, a następnie destrukcja stawów, prowadzące do ciężkiego inwalidztwa i zwiększonej śmiertelności. Pacjenci dotknięci tym schorzeniem bardzo cierpią, często bóle pojawiają się tuż po przebudzeniu, pojawia się tkliwość stawu na ucisk, osłabienie, zmniejszenie masy ciała i stany podgorączkowe.

Stwierdzono, że chorzy na choroby immunologiczne zaobserwowano mniejsze stężenie witaminy D, niż u osób zdrowych. W świetle przedstawionych faktów wysuwane są hipotezy, że zwiększona podaż witaminy D może zmniejszyć częstość występowania i nasilenie objawów schorzeń immunologicznych Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba nieuleczalna, stopniowo odbierająca sprawność, a z tym trudno się pogodzić. Jeśli jednak zostanie ona wcześnie zdiagnozowana i będzie dobrze leczona, można prowadzić prawie normalne, aktywne życie. Reumatoidalne zapalenie stawów wymaga kompleksowego leczenia, ponieważ choroba atakuje  cały organizm, a nie tylko stawy, odciska swoje piętno także na psychice. Na prawidłową terapię składa się leczenie farmakologiczne, rehabilitacja, fizykoterapia, ale przede wszystkim zmiana stylu życia, w czym mieści się również odpowiednie odżywianie. Warto też korzystać z doświadczeń i pomysłów innych chorych, jak ułatwić sobie życie z RZS. Ważne są codzienne ćwiczenia fizyczne dostosowane do wydolności fizycznej pacjenta, systematyczne ćwiczenia usprawniają stawy, wzmacniają mięśnie, poprawiają samopoczucie. Dzięki nim łatwiej poradzisz sobie z codziennymi obowiązkami. Doskonałym ćwiczeniem dla stawów jest zmywanie naczyń czy nawet
ugniatanie ciasta.

W diecie chorego powinny się znaleźć w odpowiednich proporcjach , warzywa, owoce, wyroby mleczne, jaja, mięso i ryby, oraz tłuszcze. Wybieraj produkty jak najmniej przetworzone, bez konserwantów i barwników, bo związki te nasilają stan zapalny w stawach.

Chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów powinni wybierać te produkty w których znajduje się witamina D 3, między innymi :  jajkach kurzych, wątrobie, tłustych rybach.

Osoby dotknięte tym schorzeniem więcej czasu spędzają w pomieszczeniach zamkniętych, zmniejszając tym samym ekspozycję na światło słoneczne. Także samo leczenie farmakologiczne może prowadzić do zmniejszenia stężenia witaminy D w stosunku do niezbędnych fizjologicznych stężeń w surowicy.

Odkrycie roli witaminy D w rozwoju schorzeń autoimmunologicznych, wpływ na odporność wrodzoną i nabytą, może w przyszłości prowadzić do wprowadzenia nowych schematów terapeutycznych układowych chorób tkanki łącznej.

Jednak ze względu na potencjalne działanie niepożądane związane z przedawkowaniem witaminy D obecnie jej zastosowanie jest ograniczone. Opracowanie nowych analogów witaminy D, o wzmocnionym wpływie na nieklasyczne szlaki metaboliczne i zredukowanym wpływie na metabolizm wapnia i fosforu, z pewnością pozwoli na ich szersze wykorzystanie witaminy D w leczeniu wielu chorób.

Pamiętajmy, że nadmiar witaminy D jest również szkodliwy dla zdrowia.

Natomiast witamina D przyjęta w nadmiarze  jest toksyczna dla organizmu. Nadmiar witaminy D pojawia się, gdy dostarczymy organizmowi cztery razy większą dawkę od zalecanej. Wysokie dawki witaminy D są przyczyną utraty apetytu, nudności oraz zwiększają uczucie pragnienia Ponadto wywołują zaburzenia pracy mózgu, powodując otępienie i osłabienie. Co więcej, przy wysokich dawkach witaminy D następuje zwiększone wchłanianie wapnia oraz zwiększona resorpcja kości wywołująca hiperkalcemię  która z kolei prowadzi do odkładania się jonów wapnia w wielu organach (serce), a w szczególności w tętnicach i nerkach.  Do innych objawów nadmiaru witaminy D zalicza się oddawanie moczu, biegunkę nudności, osłabienie organizmu, wymioty, świąd skóry, ból głowy i oczu.

Pamiętajmy o tym zanim sięgniemy po następną kapsułkę witaminy D lub innych suplementów diety, o tym zawsze powinien zadecydować lekarz na podstawie badań laboratoryjnych lub wywiadu z pacjentem.

Przed nami piękny czas wiosny, dzień coraz dłuższy więc korzystajmy z tego przebywając na wolnym powietrzu i zażywając jak najwięcej kąpieli słonecznych tym samym dotleniając nasz mózg i nasze ciało.