Podostre zapalenie  tarczycy  to zapalenie  o etiologii  wirusowej, w którym  w pierwszej  fazie  choroby  dominuje rozpad miąższu tarczycy , z towarzyszącym bólem, czasem z gorączką i uwolnieniem  dużych ilości   hormonów tarczycy. Przejściowo może to powodować objawy  ostrej nadczynności tarczycy- tyreotoksykozy. Później  może rozwinąć się  niedoczynność tarczycy – najczęściej  przejściowa.

Choroba dotyczy osób dorosłych , 2-6 razy częściej kobiet   niż  mężczyzn. Wzmożona  zachorowalność  na danym  obszarze łączy się z epidemiami zakażeń wirusowych.

Proces zapalny jest najczęściej  następstwem zakażenia wirusem grypy, odry, świnki. Nawet wtedy, gdy choroba  przebiega bezobjawowo, ale z obecnością  we krwi przeciwciał przeciwwirusowych. Bywa , że przyczyną  staje się  infekcja wirusami  mononukleozy, adenowirusami, wirusami ECHO  bądź Coxackie. Podostre  zapalenie tarczycy  najczęściej  jest  poprzedzone zakażeniem  górnych dróg oddechowych. Istnieje silna zależność  między występowaniem podostrego  zapalenie tarczycy  a obecnością pewnych antygenów zgodności tkankowej ( przede wszystkim  HLA-Bw35).

W początkowym  okresie choroby pojawia się  bolesny obrzęk  tarczycy  i gorączka. Ból promieniuje do uszu, okolicy kąta żuchwy i górnej części  klatki piersiowej. Często  stwierdza się w tym okresie  nadczynność  tarczycy , która wynika z destrukcji  miąższu gruczołu  tarczowego.  Dominują  cechy zapalenia miejscowego , któremu  towarzyszy złe  samopoczucie i bóle mięśniowe  a nie objawy  nadczynności tarczycy.

Choroba ma przebieg  4- fazowy. Objawy  takie jak ból i gorączka  ustępują  samoistnie, a parametry hormonalne normalizują się   po upływie 8 – 16  tygodni, z czego  na fazę  nadczynności  przypada 3 – 8 tygodni.  Trzecia faza- hypotyreozy ( niedoczynności)  nie zawsze się pojawia. Trwała niedoczynność tarczycy jest  niezmiernie rzadka. W  ostatnich latach  coraz częściej stwierdza się  niebolesną , szybko powiększająca  się zmianę guzkową. Wymaga to zawsze  badania cytologicznego , w celu  wykluczenia  procesu  nowotworowego. W przebiegu podostrego zapalenia tarczycy  jest to zwykle  naciek granulocytarny.

Bezbólowy przebieg stanowi  nietypowy wariant choroby. U  ok. 2% chorych choroba może powrócić po długim  nawet  20 letnim okresie utajenia.

DIAGNOSTYKA

Badania laboratoryjne:

Znacznie przyspieszony OB nawet do 80-100/h , z towarzyszącą  bolesnością tarczycy.

W pierwszej fazie choroby wysokie FT3, FT4 z bardzo małą jodochwytnością.

Obecne  są przeciwciała przeciwtarczycowe   w ok. 10-20% przypadków chorych, częściej  anty-Tg  (przeciw  tyreoglobulinie)  niż anty-TPO (przeciw tyreoperoksydazie).

USG tarczycy  wykazuje rozlaną lub ogniskową hipoechogeniczność narządu.

Badanie cytologiczne – wykazuje typowy obraz materiału  uzyskany metoda BAC, w której dominują  granulocyty obojętnochłonne z charakterystycznymi  komórkami  olbrzymimi ( makrofagi  wielojądrowe- mogą zawierać nawet do 200 jąder),  oraz z komórkami nabłonkowatymi ( makrofagi jednojądrowe).

W badaniu histologicznym widać typowe  nieserowaciejące ziarniniaki z komórkami olbrzymimi oraz nacieki z neutrofilów i  plazmocytów.

Rozpoznanie  choroby de Quervaina   jest pewne, jeżeli są spełnione  kryteria główne i dowolne 2 kryteria dodatkowe.

Kryteria główne to:  – bolesne , tkliwe uciskowo wole,

-wzrost OB.

Kryteria dodatkowe: –  zmniejszona jodochwytność ,

-przejściowa nadczynność tarczycy,

-obraz USG typowy dla  podostrego zapalenia tarczycy,

-obraz BAC typowy dla podostrego zapalenia tarczycy,

-nieoznaczalne lub niskie stężenia przeciwciał p/tarczycowych.

Choroba wymaga różnicowania  z innymi , rzadko występującymi  zapaleniami wytwórczymi tarczycy, np. ziarniniakowym. Granica między  cichym zapaleniem tarczycy  a zapaleniem ziarniniakowym  jest  płynna, jeżeli  nie wykona się badania BAC, a ból  nie jest objawem  dominującym.

LECZENIE

Faza nadczynności tarczycy  nie wymaga specjalnego leczenia. Można z powodu innych dolegliwości np. przyspieszonej akcji  serca podać  propranolol.  Fazie niedoczynności  stosowanie  hormonów tarczycy  zapobiega zaostrzeniom  choroby, jednak ze względu na  przejściowy charakter  hipotyreozy, nie ma bezwzględnej konieczności  stosowania leków, a tym bardziej kontynuowania  takiej terapii przewlekle.

Ból i odczyn zapalny   można zmniejszyć , stosując   kwas acetylosalicylowy lub paracetamol, bądź inne niesterydowe leki przeciwzapalne. W  cięższych przypadkach , wyjątkowo rzadko , stosuje się  małe dawki sterydów  do 4 tygodni. Zastosowanie glikokortykosterydów   nie zmniejsza ryzyka wystąpienia  fazy  niedoczynności tarczycy.   Leczenie operacyjne jest błędem , ponieważ choroba cofa się samoistnie  i nie prowadzi do trwałego  uszkodzenia tarczycy.

Opisuję dość dokładnie to podostre zapalenie tarczycy  ze względu na fakt dość  nietypowej , ciepłej , jak dotychczas zimy.  W takim okresie infekcje wirusowe i bakteryjne występują  bardzo  często.   Częściej  mogą też  występować powikłania  pogrypowe  dotyczące tarczycy.  Zapadalność  na choroby  tarczycy w ogóle  w ostatnim  okresie  wzrasta, dlatego  trzeba o tej  przypadłości  wiedzieć  i  pamiętać .

www.optymalni-katowice.pl