W tych zadyszanych czasach coraz częściej do nich wracamy. Czym dla nas są, co o nich wiemy, z czym nam się kojarzą ?.

Rośliny są ściśle związane z krajobrazem ziemskim. Spotykamy je nieomal wszędzie, szata roślinna nie jest stałym elementem biosfery, wciąż się przekształca, ewoluuje, bywa, że zmienia się gwałtownie, najczęściej pod wpływem naszej ludzkiej działalności.

Rośliny nas żywią, chronią, odziewają, leczą, a czynią to w sposób oryginalny. Przecież to rośliny składają się na spokojny świat zielonych pastwisk, złocistych łanów zbóż, lasów.

Rośliny są częścią świata ożywionego, a nic z tego co żyje, nie powinno być nam obojętne, stanowią dla nas źródło wielu wiadomości i są również użyteczne jak inne istoty.

A my, cywilizowani ludzie XXI wieku, przyzwyczailiśmy się do zieleni wokół nas. Chodzimy więc po niej, wdeptujemy w ziemię, zdzieramy buldożerami i kołami pojazdów, zalewamy betonem, dusimy śmieciami, kaleczymy, ścinamy i wyrywamy, trujemy gazami.

Substancje czynne w roślinach to :

Alkaloidy- są to produkty przemiany materii niektórych roślin, zawierające azot. Większość to z nich to substancje stałe, krystaliczne, bezbarwne i bezwonne. Najbardziej znanymi alkaloidami są morfina, strychnina, lobelina, chinina, ergotamina, nikotyna, atropina, emetyna, chelldonina, skopolamina, kodeina oraz narkotyna.

Wiele z nich stosuje się w okulistyce, leczeniu chorób wewnętrznych, kobiecych, nerwowych oraz jako środki przeciwbólowe.

Garbniki- garbnikami nazywamy bezazotowe substancje pochodzenia roślinnego rozpuszczalne w wodzie i alkoholu. Wykazuje one działanie ściągające i stosowane są w leczeniu oparzeń, zranień i przewlekłych krwawień, nieżytów przewodu pokarmowego i biegunek.

Glikozydy- są połączeniem cukrów prostych i związków niecukrowych. Można spośród nich wyróżnić kilka grup. Glikozydy nasercowe zwiększające siłę skurczu mięśnia sercowego, glikozydy antrachinonowe stosowane w chorobach przewodu pokarmowego, głównie jako środki przeczyszczające, glikozydy fenolowe działające przeciwzapalnie i dezynfekująco, oraz glikozydy gorczyczne powodujące lepsze ukrwienie skóry.

Gorycze- są to substancje bezazotowe, o różnej budowie, których wspólną cechą jest wyraźnie gorzki smak. Wzmagają one wydzielanie soków żołądkowych, a także wykazują działanie uspokajające i wzmacniające.

Olejki- są lotnymi substancjami o przyjemnym aromacie. Ich głównym składnikiem są terpeny i związki terpenów. Olejki wykazują wielostronne działanie i właściwości bakteriobójcze , przeciwzapalne i przeciwbólowe. Wiele z nich wywiera również korzystny wpływ na układ pokarmowy oraz serce i układ krążenia.

Saponiny- są to substancje zbudowane w sposób zbliżony do glikozydów, mają jednak zdolność pienienia się w roztworach, emulgowania tłuszczów i hemolizowania krwi, to znaczy otoczki czerwonych ciałek krwi. W medycynie stosuje się je jako środki wykrztuśne i przeciwobrzękowe.

Śluzy- należą do polisacharydów, silnie pęczniejących w wodzie i częściowo niej rozpuszczalnych. Używane są głównie przy podrażnieniach przewodu pokarmowego, działają przeciwzapalnie i regulują perystaltykę jelit oraz górnych dróg oddechowych.

Kwasy organiczne- działają łagodnie przeczyszczająco. Najważniejsze z nich to kwas jabłkowy, szczawiowy, cytrynowy i winowy.

Witaminy- są substancjami o różnym składzie chemicznym, niezbędnymi dla organizmu człowieka.

Fitoncydy- wykazują działanie wybitnie bakteriobójcze i grzybobójcze, niszczą także pierwotniaki, potrafią nawet zahamować rozwój larw owadów.

Rośliny i zioła które warto mieć w domu :

Jedną z najistotniejszych właściwości roślin jest jonizacja powietrza atmosferycznego, która nie pozostaje bez wpływu na nasze zdrowie i samopoczucie. Większość roślin wydziela jony ujemne, które przyśpieszają oczyszczanie dróg oddechowych, obniżają ciśnienie tętnicze, poprawiają obraz krwi. Należy do nich nasza poczciwa paproć, ale są też rośliny niezdrowe dla nas takie jak : popularne u nas kaktusy, asparagusy, prymule i alpejskie fiołki. Unikajmy w mieszkaniach tych roślin szczególnie w sypialniach.

Nigdy dotąd człowiek nie był narażony na taką ilość trucizn, na jaką narażony jest obecnie. Niebezpieczeństwo jest tym groźniejsze, że podchodzi do nas na palcach, nie zawsze zauważone, przyczajone w wodzie, powietrzu i pożywieniu. I chociaż wszyscy o nim wiemy, nie umiemy sobie radzić. Szok przychodzi wraz z informacją od lekarza, że oto staliśmy się jeszcze jedną ofiarą źle pojętej cywilizacji, nadciśnienie, zawał a nawet rak.

Do ziół mających właściwości antytoksyczne i przeciwjadowe zalicza się kłącze perzu, kwiat przelotu pospolitego, liść orzecha włoskiego, nasienie lnu, owoc borówki czernicy, ziele bluszczyka kurdybanka, ziele dziurawca, ziele karczocha zwyczajnego. Medycyna zalicza również wszystkie zioła działające żółciopędnie oraz moczopędnie, czyli przyśpieszające usuwanie z organizmu szkodliwych związków chemicznych.

Anyż zaś wchodzi w skład leków wykrztuśnych i przeczyszczających, tłustym zaś olejem anyżowym smarujemy ciało, by uniknąć ukąszeń owadów. Nie lubią go kleszcze i pchły.

Babka lacentowata to roślina wieloletnia, liście jej działają przy ostrym zapaleniu górnych dróg oddechowych, skaleczeniach, ropniach, urazach a także przy bólach zębów ( płukanie wywarem). Sok zaś działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie przy użądleniu pszczół, os .

Badania kliniczne wykazały dodatnie działanie wyciągów z liści babki w neurastenii, stwardnieniu tętnic, przewlekłym zapaleniu pęcherzyka żółciowego oraz przewlekłym zapaleniu nerek.

Borówka czarna czy czarna jagoda, czernica, różnie ją nazywają w naszym kraju dowodzi jej popularności. Owoce i liście mają właściwości lecznicze. Owoce zawierają garbniki, kwasy, sacharozę, glikozydy, pektyny. Natomiast w liściach występuje glikozyd zawierający kwas benzoesowy oraz glikokiny- substancje działające podobnie jak insulina.

Borówka powinna być spożywana w zaburzeniach przewodu pokarmowego, nieżytach żołądkach i jelit, przewlekłych biegunkach, w zapaleniach dróg moczowych i pęcherza. Wywary niszczą owsiki, mają właściwości aseptyczne. Spożywanie świeżych jagód i ich przetworów wzmacnia wzrok, poprawia ostrość widzenia, zwłaszcza o zmroku. Dlatego w czasie ostatniej wojny podawano je francuskim lotnikom odbywającym nocne loty.

Cebulę wszyscy znamy, cenimy, ale czy nie za mało o niej wiemy?. Cebula zawiera olejki eteryczne o właściwościach przeciwbakteryjnych, spore ilości witaminy C, powoduje spadek cukru we krwi, obniża ciśnienie, zapobiega arteriosklerozie, leczy dolegliwości wywołane przeziębieniem, wpływa dodatnio na pracę serca i tarczycy. Cebula zawiera ponadto białka, cukry, potas, wapń, fosfor, żelazo, fluor, siarkę, kwas pantotenowy i nikotynowy. Jest doskonałą przyprawą, robi się z niej zupy i sosy, a najbardziej nadaje się do potraw wysokobiałkowych.

Chmiel zwyczajny jest wykorzystywany przez farmację jako środek ogólnie uspokajający i wzmagający łaknienie. Znane są specyfiki z chmielu ogólnie wzmacniają i oczyszczają krew, a także działają przeciwszkorbutowo. Odwarem z szyszek można wzmacniać wypadające włosy, likwidując przy tym łupież. Od dawien dawna mocne odwary chmielu podawano zwierzętom hodowlanym, w celu osłabienia ich popędu płciowego. Odnosi się to zresztą i do ludzi, dlatego też mężczyźni, pijący duże ilości piwa dla dodania sobie animuszu, uzyskują wręcz odwrotny skutek.

Chrzan pospolity ma silne właściwości bakteriobójcze, jest doskonałą przyprawą do mięs wieprzowych, baraniny, ryb. Zawiera dość dużo witaminy C, witamin z grupy B, karoten, wapń, potas i fosfor. Można okładać chrzanem ropiejące rany i wrzody, a nawet przykładać do uszu w stanach zapalnych.

Gorczyca biała jest rośliną leczniczą. Z nasion otrzymuje się olej jadalny, służy również do wyrobu musztardy francuskiej, dodaje się ją do marynat, mięs i śledzi. Z gorczycy produkuje się tzw. śluzowate leki powlekające, zbliżone w działaniu do wodnych odwarów z nasion lnu. Po wypiciu powlekają błony śluzowe żołądka, łagodzą stan zapalny, leczą nieżyt żołądka i jelit, przyśpieszają trawienie.

Jemioła zawiera cholinę, związki trójterpenowe oraz witaminę C. Wykazuje działanie obniżające ciśnienie krwi, wzmacnia mięsień sercowy, działa słabo moczopędnie. Można jemiołę podawać w postaci odwaru chorym ze zwapnionymi żyłami, a także wzmożonym biciem serca, spowodowanym nerwicą. Nalewki z jemioły są ogólnie dostępne w aptekach. Polecamy je szczególnie osobą z podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi.

Kasztanowiec zwyczajny w lecznictwie znany jest wodno- alkoholowy wyciąg z kasztanowca, stosowany przeciw zakrzepom krwi w żyłach i dla ich rozszerzenia. Na ich bazie produkuje się taki leki jak: Aesculin, Venescin, Venacorn.

Uwaga, żadne leki z kasztanowca nie mogą być stosowane przez osoby z ostrą niewydolnością nerek.

Kozłek lekarski zawiera olejek eteryczny i walepotriaty kozła lekarskiego stosowane w małych dawkach pobudzają ośrodki oddechowy i naczyniowo ruchowy. W dużych zaś dawkach działają hamująco na ośrodkowy układ nerwowy. Wpływa też na obniżenie napięcia mięśni gładkich i rozszerzają naczynia wieńcowe. Działają uspakajająco przy nadpobudliwości nerwowej, biciu serca, bezsenności, migrenie, histerii oraz przeciwskurczowo.

Obecnie zioła są niestety drogie, drogie, bo nie są pospolite, a pospolite nie są dlatego, że wyniszczył je człowiek.