Rozpoznanie alergii na leki jest trudnym zadaniem i opiera się przede wszystkim na umiejętnie przeprowadzonym wywiadzie lekarskim. Uczulenie na leki to nieprawidłowa reakcja organizmu na leki podawane w prawidłowych dawkach. Może być ono spowodowane zarówno przez substancję czynną zawartą w lekach jak i przez substancje pomocnicze.

Współczesna medycyna dysponuje tysiącami leków skutecznych w różnych chorobach. Możemy je kupić w najbliższej aptece, a niektóre nawet poza nią, w różnych placówkach sprzedaży detalicznej. Przy coraz łatwiejszym dostępie do leków i rosnącej popularności niektórych z nich, wzrasta możliwość uczulenia na produkty lecznicze.

Najczęstsze objawy to łzawienie oczu, wysypka na ciele w postaci małych czerwonych krostek ale bywają i ciężkie przypadki uczuleń takie jak : zmiany plamisto-grudkowe, ostra pokrzywka i obrzęk, kontaktowe zapalenie skóry rumień wielopostaciowy, odczyny fotoalergiczne, rumień trwały. Typowa reakcja alergiczna możliwa jest, gdy lek jest już związany z ustrojowym białkiem. Wówczas występuje jako alergen, a reakcja przebiega z udziałem układu odpornościowego. W pozostałych przypadkach są to reakcje nadwrażliwości – wywołane zaburzonymi toksycznie przemianami metabolicznymi przebiegającymi bez udziału układu immunologicznego lub spowodowane defektem albo niedoborem jakiegoś enzymu. Wstrząs albo zapaść jest rzadkim, ale bardzo niebezpiecznym odczynem polekowym.

Co decyduje o tym, że lek – alergen jest silnie uczulający?

Właściwości uczulające zależą w dużym stopniu od budowy chemicznej leku. Szczególnie silne właściwości alergogenne mają związki metali ciężkich, sulfonamidy, niektóre antybiotyki (zwłaszcza penicyliny), leki przeciwbólowe, zwłaszcza salicylany, (szczególnie stosowane miejscowo na skórę) , związki jodu, i in. Ponadto do leków, które najczęściej uczulają należą preparaty białkowe – np. surowice odpornościowe, hormony i antybiotyki. Należy pamiętać, że w dużym stopniu uczulenie mogą również wywołać składniki pomocnicze zawarte w tabletce lub maści np. konserwant czy barwnik. Wystąpienie objawów alergii nie zależy od drogi podania leku, ale po podaniu pozajelitowym reakcje są bardziej burzliwe. Osoby z chorobami alergicznymi są bardziej podatne na uczulenie na leki.

Innymi objawami uczuleń na leki są:

Napad astmy oskrzelowej wywołany może być przez leki przeciwzapalne, zaś alergiczny nieżyt nosa bardzo często współistnieje z astmą oskrzelową, zapalenie spojówek objawiające się ich przekrwieniem i obrzękiem. Na szczęście dolegliwości te nie stanowią zagrożenia dla oczu. Wywołane są często przez leki okulistyczne w kroplach: antybiotyki (neomycyna, gentamycyna), leki przeciwjaskrowe (beta-blokery), a także ich konserwanty. U takich chorych często można zauważyć zmiany w morfologii krwi, co może być wywołana m.in. przez duże dawki penicyliny, alfametydopę, chinidynę czy też cefalosporyny.
Często występuje spadek liczby płytek krwi, które mogą być następstwem stosowania np. sulfonamidów, chininy, chinidyny, heparyny, soli złota, paracetamolu i propylotiouracylu leku przeciwtarczycowego. Do obniżenia liczby białych krwinek może prowadzić podawanie fenotiazyny, sulfonamidów, piramidonu, tiouracylu i niektórych leków przeciwdrgawkowych.  Często u pacjentów starszych z żylakami kończyn dolnych, rozwija się wyprysk podudzi oraz owrzodzenia podudzi.  Wyprysk ten utrzymuje się przez wiele lat, a lekami uczulającymi są często środki stosowane do leczenia zmian żylakowych lub owrzodzeń np.: neomycyna, balsam peruwiański, olejki eteryczne, propolis, rywanol, lanolina, anestezyna, detreomycyna.

Często alergie są efektem pogorszenia pracy jelit. Mogą być efektem niedoboru związków mineralnych, które uzupełniają takie suplementy jak te bogate w cynk, selen, kwasy tłuszczowe-Omega 3.

Ostrożnie należy stosować preparaty (nawet naturalne) zawierające np.:Ostrożnie należy stosować preparaty (nawet naturalne) zawierające np:

• Diosmina

  Wyciąg ze skórki pomarańczy stosowany na żylaki – nasila lub nawet może powodować AZS

• Senes

  Popularny przy zaparciach, może doprowadzić do uzależnienia, wywołać biegunkę, podrażnienie błony śluzowej jelit, a także odwodnienie ustroju; długotrwałe stosowanie preparatu może spowodować ciemne zabarwienie błony jelita grubego, a także znaczne jego powiększenie.

• Dziurawiec

  Wyciąg z dziurawca może powodować uczulenie na słońce i przebarwienia na skórze oraz blokować działanie leków

• Miłorząb japoński

  Może powodować bóle głowy, zaburzenia trawienia i nasilenia reakcji w alergii pokarmowej.

Wiedza o przyczynach uczulania się na leki i suplementy jest niewielka. Wiadomo jednak, że może o tym decydować bardzo wiele czynników.

Wiedza o przyczynach uczulania się na leki i suplementy jest niewielka. Wiadomo jednak, że może o tym decydować bardzo wiele czynników:

• podatność chorego (uwarunkowana genetycznie)
• częstotliwość i czas stosowania leków czy suplementów z jednej grupy (im dłużej i częściej podawany jest lek, tym większe prawdopodobieństwo uczulenia się)
• inne choroby występujące u chorego (częściej uczulają się osoby przewlekle chore na ciężkie choroby.
• płeć i wiek (częściej uczulają się osoby dorosłe, głównie kobiety)
• aktualny stan zdrowia (uczulenia pojawiają się częściej w czasie ostrych chorób infekcyjnych).

Osoba, która nie choruje na poważną, przewlekłą chorobę, może zapobiec reakcjom nadwrażliwości, stosując leki (w tym dostępne bez recepty) jedynie w sytuacji, gdy jest to niezbędne i tylko tak długo, jak to jest konieczne.

Ważne jest, zatem unikanie przez chorych z predyspozycją do alergii na leki, stosowania reklamowanych, także w aptekach, zbędnych tabletek. Istotne jest także stosowanie jak najmniejszej liczby leków jednocześnie. Należy unikać częstego powtarzania leczenia tymi samymi lekami, np. antybiotykami.

Nie ma możliwości wyleczenia alergii na leki, a najważniejsze jest konsekwentne unikanie leków, które wywołały kiedyś dolegliwości oraz innych leków o podobnej budowie.

Dobry i odpowiedzialny  producent przywiązuje ogromną wagę do tego, aby wszyscy nabywcy wyrobów mogli stosować je bez obawy o to, że im zaszkodzą. Dlatego na każdym z opakowań powinna  znajdować się informacja o możliwych przeciwwskazaniach, które mogą mieć dla konkretnego nabywcy znaczenie.

Dobrym uzupełnieniem terapii tradycyjnej są właściwie dobrane ( w porozumieniu z lekarzem) zdrowe suplementy oraz proste sposoby na złagodzenie symptomów alergicznych.

Olej z czarnuszki siewnej wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Jego składniki ( 85% to nasycone kwasy tłuszczowe, a także białko, flawonoidy i saponiny) działają łagodząco i odczulająco przy leczeniu reakcji alergicznych, takich jak: egzema czy astma. Olej z czarnuszki pozytywnie wpływa na układ pokarmowy, eliminując dolegliwości żołądkowo – jelitowe.

Spirulina przynosi ulgę podczas występowania kataru siennego, dolegliwości alergicznej spowodowanej przez pyłki roślin i kurz. Składniki znajdujące się w tym naturalnym suplemencie wyraźnie redukują uczucie zatkanego nosa, swędzenie i kichanie.

Bromelaina  znajdująca się w soku ananasowym ma właściwości ułatwiające oddychanie; obkurcza śluzówkę nosa i łagodzi stan zapalny. Picie soku z ananasa przynosi ulgę również podczas przeziębienia.

Olejek eukaliptusowy dodany do wody przeznaczonej do inhalacji, pomaga odetchnąć z ulgą, dodatkowo zawarte w nim substancje działają antybakteryjnie.

Herbata miętowa to smaczny napój, a dzięki zawartości olejków eterycznych pomaga udrożnić drogi oddechowe w czasie dolegliwości związanych z alergią.

Mając więc na uwadze własne zdrowie i własne ewentualne ograniczenia oraz wiedzę na temat tego co zażywamy ( koniecznie czytajmy ulotki ) to wystrzegamy się przed ewentualnymi komplikacjami.

Podkreślam jednak, że są to kwestie indywidualne i każdy musi zadbać o nie we własnym zakresie. Pamiętajmy nie ma dwóch jednakowych osób i to co pomaga jednym nie zawsze musi pomagać nam. Pozostaje nam tylko obserwować swój organizm i w razie uczulenia przedyskutować z lekarzem o wszystkich lekach i suplementach, które zażywamy i starać się usunąć przyczynę.