W 1912r. japoński lekarz Hakara Hashimoto pracujący w Berlinie opisał 4 przypadki specyficznego zapalenia tarczycy nadając im nazwę wola limfocytarnego . W 1967r. uznano ją za chorobę należącą do grupy chorób autoimmunologicznych.
Obecnie choroba Hashimoto jest najczęściej występującym typem zapalenia tarczycy i najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy. Występuje we wszystkich grupach wiekowych. Rzadko u dzieci do 2% najczęściej jednak u kobiet w wieku 45-55 lat do 95%.
Istota choroby polega na tym, że organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko enzymowi tarczycy tyreoperoksydazie (anty-TPO) oraz przeciwko białku tarczycy – tyreoglobulinie (anty-Tg) , wywołując stan zapalny narządu z gromadzeniem się w nim nacieków limfocytarnych. Układ odpornościowy stopniowo sam atakuje za pomocą limfocytów T cytotoksycznych i niszczy komórki pęcherzykowe tarczycy.
Przyczyną choroby jest osłabienie odporności na skutek przewlekłego stresu, problemów psychicznych, przemęczenia lub infekcji. Mówi się też o predyspozycji rodzinnej, gdyż stwierdza się u 50% członków rodziny chorego obecność przeciwciał przeciwtarczycowych. Często współistnieje z innymi chorobami autoimmunologicznymi np. bielactwem, cukrzycą typu 1 , atopowym zapaleniem skóry, niedoczynnością kory nadnerczy i reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Choroba Hashimoto zwykle rozwija się powoli. Początkowo objawy są bardzo nietypowe. Zmęczenie, senność , trudności w koncentracji, słabsza pamięć , rozdrażnienie.
Następnie , co szczególnie ważne dla kobiet problemy z wyglądem: sucha łuszcząca się skóra, wypadanie włosów, łamliwe paznokcie, wzrost wagi ciała nie związana z przejadaniem się. Jest to spowodowane spowolnieniem metabolizmu i obrzękami, które towarzyszą chorobie Hashimoto. Najczęściej są to obrzęki powiek, twarzy i rąk.
Zaburzenia miesiączkowania, kłopoty z zajściem w ciążę. Dzieje się tak gdyż zbyt małe ilości hormonów tarczycy działają negatywnie na funkcjonowanie jajników. Niedoczynność tarczycy może prowadzić do zwiększonego wydzielania prolaktyny. Jest to hormon produkowany przez przysadkę mózgową , którego nadmiar doprowadza do zaniku owulacji. Stopniowo rozwijają się inne o typowe objawy niedoczynności tarczycy.
Choroba może występować z powiększeniem tarczycy –wolem, bez zmian objętości tarczycy, lub jako postać zanikowa. Wole jest zwykle niebolesne ale gruczoł ma zwiększoną spoistość. Bardzo rzadko spotyka się zaostrzenia z nagłym powiększeniem i tkliwością tarczycy oraz wystąpieniem ogólnych objawów procesu zapalnego.: gorączką, przyspieszonym OB i zwiększonym stężeniem białka C-reaktywnego. Czasem stwierdza się w tym czasie objawy nadczynności tarczycy zwane Hashitoksykozą. Jeżeli w tym czasie włączy się leczenie przeciwtarczycowe, to po wyciszeniu ostrego stanu zapalnego zwykle szybko rozwijają się objawy niedoczynności tarczycy.
Rozpoznanie choroby Hashimoto potwierdza się :
– znacznie zwiększonym stężeniem autoprzeciwciał anty-TPO (kilkaset razy),
-zwiększonym stężeniem przeciwciał anty-Tg,
-zwiększonym stężeniem TSH w surowicy,
-zmniejszonym lub prawidłowym stężeniem hormonów tarczycy FT3,FT4 w surowicy.
W badaniu cytologicznym (biopsja tarczycy) charakterystyczne są nacieki zapalne złożone z limfocytów i plazmocytów, obecność grudek chłonnych z dużymi ośrodkami namnażania, zanik lub przemiana onkocytarna nabłonka pęcherzyków tarczycy.
Niestety nie ma leczenia przyczynowego tego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Stosowanie leków immunosupresyjnych jest nieskuteczne. U osób z niedoczynnością tarczycy leczenie substytucyjne czyli uzupełnianie hormonów tarczycy jest obowiązkowe. Leczenie takie pozwala na wyeliminowanie objawów niedoczynności a przez to lepsze samopoczucie.
Endokrynolodzy nie przywiązują uwagi do odpowiedniej diety lub nawet produktów wspomagających leczenie tarczycy . Jednak jest tak, jak w przypadku innych chorób. Jedzeniem można sobie zaszkodzić , wyleczyć się lub wspomóc leczenie. Przykładem niech będą produkty tzw. wolotwórcze czyli mające zdolność do zablokowania aktywności jodu, a co za tym idzie tworzenia odpowiedniej ilości hormonów tarczycowych. Należą do nich wszystkie produkty kapustne: kapusta, kalafior, brokuły, brukselka, jarmuż, kalarepa, gruszki, brzoskwinie , truskawki a także orzeszki ziemne. Należy więc w niedoczynności tarczycy ich unikać. Z drugiej strony trzeba też poszukiwać jodu. W naszym pożywieniu jest go bardzo mało. 1/3 zapotrzebowania znajduje się w soli jodowanej. Tyle tylko, że medycyna przestrzega nas przed stosowaniem dużej ilości soli. Mało tego jod zawarty w soli wrzucony do gotowania potraw paruje. Trzeba zatem doprawiać niewielką ilością soli po ugotowaniu lub pieczeniu, w przeciwnym razie nie zjadamy jodu!
W diecie powinny znaleźć się też produkty bogate w ten pierwiastek , a więc ryby , wątroba , owoce morza, dobre najlepsze wiejskie mleko i jego przetwory, jaja, otręby owsiane, zielona sałata, szpinak, nasiona słonecznika ogórki, ziemniaki, a z owoców – ananas.
Jod możemy też wdychać. Jak wszyscy wiemy morska woda i powietrze są bogatym źródłem jodu. Jod zawarty w wodzie uwalnia się do atmosfery. Spacery nad morzem najlepiej o świcie, późnym latem oraz od jesieni do wiosny są znakomitą terapią.
tel. 32 353 20 27
kom. 503 – 144 – 481