W ostatnich latach można zauważyć znaczny wzrost ludzi ze znaczną nadwagą.

Widać to również wśród pacjentów którzy jak twierdzą są na diecie optymalnej.

Zdarza się, że pacjent przychodzi z dokładnymi wyliczeniami produktów które zjada i wydaje się, że wszystko jest tak jak być powinno a jednak waga jego nie spada.

Otyłość jest uwarunkowana wieloma czynnikami metabolicznymi, endokrynologicznymi, genetycznymi, środowiskowymi a także psychologicznymi.

Z punktu widzenia lekarza bardzo istotne jest rozmieszczenie tkanki tłuszczowej.

Wiemy, że tkanka tłuszczowa nie jest zwykłym magazynem energii, ale także aktywnym uczestnikiem i modulatorem nie tylko własnego metabolizmu, a przede wszystkim kluczowym czynnikiem biorących udział w metabolizmie energetycznym ważnych dla życia narządów, takich jak mózg, mięśnie ( mięsień sercowy ) i wątroba.

Tkanka tłuszczowa spełnia rolę gruczołu wydzielania wewnętrznego, syntezując i uwalniając szereg endopeptydów regulujących metabolizm.

Tkanka tłuszczowa odgrywa więc ogromną rolę w procesach metabolicznych, wydziela szereg substancji o kluczowym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania odległych narządów i tkanek. Jest niezbędna do zachowania płodności, jak również jest niezbędna dla procesu pokwitania. Liczne substancje biorące udział w utrzymaniu równowagi energetycznej u ludzi świadczą o kompleksowym powiązaniu wielu mechanizmów, od leptyny poczynając, a kończąc na działaniu cytokin i wolnych kwasów tłuszczowych.

Insulinooporność : mechanizm i mediatory.

Otyłość wisceralna łączy się z ogromną liczbą czynników ryzyka miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca, które w sumie tworzą zespół metaboliczny, zaś u podstawy tych wszystkich zaburzeń wydaje się leżeć insulinooporność. W rozwoju insulinooporności dużą rolę odgrywają substancje wydzielane przez tkankę tłuszczową. Obniżenie wrażliwości na insulinę, można stwierdzić na wiele lat przed rozpoznaniem cukrzycy typu 2, i insulinooporność wyprzedza zachorowanie na cukrzycę o ponad 10 lat i jest ona najsilniejszym niezależnym czynnikiem ryzyka cukrzycy i choroby niedokrwiennej serca.

Rola czynników genetycznych:

Dotychczas nie znaleziono genu odpowiedzialnego za otyłość. Zidentyfikowano rzadkie zespoły genetyczne związane fenotypowo z otyłością, jednak najczęściej przyczyną otyłości nie jest defekt pojedynczego genu, lecz mutacja dotycząca prawdopodobnie zespołu różnych genów. Do genów predysponujących do otyłości należą między innymi geny receptora leptyny, receptora adrenergicznego, receptora insulinowego i wielu innych.

Powikłania otyłości :

Uważa się, że kobiety są bardziej podatne na rozwój otyłości. Problem ten wiąże się z okresem pokwitania u dziewcząt, a także z porodami i okresami karmienia. Każda kolejna ciąża przyczynia się do zwiększenia masy ciała matki o około 12 %.

Menopauza i zmiany czynności hormonalnej powodują podobną jak u mężczyzn tendencję do odkładania się tkanki tłuszczowej na brzuchu. Jest ona wynikiem obniżenia stężenia estrogenów i wzrostu poziomu testosteronu. W okresie menopauzy odgrywają również ogromną rolę czynniki psychospołeczne, często wiążące się z zakończeniem aktywności zawodowej. Nie bez znaczenia jest też estetyczny wygląd kobiety, która często nie akceptuje swojej sylwetki i wpada w depresją, która z kolei nasila otyłość. Mężczyźni zwykle mniej zwracają uwagę na swój wygląd. Jednak brzuszny typ otyłości zwiększa zagrożenie chorobą niedokrwienną serca, zwłaszcza u młodych mężczyzn których niestety widzimy coraz częściej.

U osób otyłych nadmierne magazynowanie tłuszczu dotyczy nie tylko tkanki podskórnej i trzewnej, tłuszcz gromadzony jest także w wątrobie. U około 70 % otyłych osób występuje stłuszczenie wątroby. Ponadto w otyłości częściej występuje kamica wątrobowa, choroby stawów, zaburzenia statyki kręgosłupa, rwa kulszowa i choroby naczyń żylnych. Ostatnio coraz częściej obserwuje się także chorobę obturacyjną płuc związaną nieprawidłowym stosunkiem wentylacji do perfuzji, hipoksemią i hiperkapnią oraz bezdechem sennym, 3- krotnie częściej występuje cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe i kamica wątrobowa, choroba niedokrwienna serca, dna moczanowa, choroba zwyrodnieniowa stawów, 1-2 razy częściej nowotwory, PCO-s, zaburzenia płodności.

Dane epidemiologiczne wskazują i przewidują, że otyłość i cukrzyca oraz wynikające z nich powikłania będą stanowić w najbliższym czasie główny problem zdrowotny.

Zasadniczym problemem wielu ludzi jest podjadanie pomiędzy posiłkami oraz spożywanie węglowodanów prostych.

Pamiętajmy: od stołu zawsze należy wstawać z lekkim uczuciem niedosytu.

Otyłości sprzyja aktualna struktura miast zmuszająca ludzi do dojeżdżania a nie do chodzenia. Duża dostępność urządzeń technicznych jakie obserwuje się w ostatnich latach przyczyniają się do wzrostu częstości występowania nadwagi i otyłości.

Większość otyłych osób ma trudności z długotrwałym przestrzeganiem diety, zwłaszcza gdy nie mogą oni liczyć na zrozumienie i poparcie ze strony członków rodziny. Bywa, że tzw. złe nawyki żywieniowe są utrwalone, chory nie jest w stanie zrezygnować z dojadania pomiędzy posiłkami jak również w godzinach nocnych.

Niekiedy sytuacje stresowe, zaburzenia depresyjne stają się podłożem ,, dojadania”.

Mimo często popełnianych przez tę grupę pacjentów błędów dietetycznych nie należy rezygnować z uświadamiania pacjentom nie tyle konsekwencji narastającej otyłości, co korzyści wynikające ze stopniowej redukcji masy ciała.

Dążymy w każdym przypadku do ustalenia szczegółowego planu diety dla osoby otyłej. Nie bez znaczenia o czym wielokrotnie pisano jest zwiększenie aktywności ruchowej. Sprzyja redukcji masy ciała w wyniku zmniejszenia masy tkanki tłuszczowej bez ubytku masy mięśniowej. U chorych zaś z cukrzycą przeciwwskazany jest wysiłek statyczny np. podnoszenie ciężarów, przeciąganie liny, ćwiczenia na siłowni z uwagi na znaczny wzrost ciśnienia tętniczego. Istnieje niewiele przeciwwskazań do wysiłku fizycznego. W każdym przypadku, dobór diety i ćwiczeń fizycznych musi być indywidualnie dopasowany.

www.optymalni-katowice.pl